Upadłość konsumencka to postępowanie upadłościowe przewidziane wyłącznie dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, czyli tzw. konsumenta. Upadłość konsumencka nie może zostać ogłoszona przez przedsiębiorcę.
Oznacza to, że ogłosić upadłość konsumencką mogą wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne, a więc utraciły zdolność do spłaty zaciągniętych przez siebie zobowiązań finansowych.
Bardzo ważnym z punktu widzenia dłużnika skutkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest umorzenie zobowiązań. Aby tak się stało, musi zostać w całości przeprowadzone postępowanie upadłościowe, z likwidacją majątku upadłego przez syndyka oraz wykonaniem planu spłaty wierzycieli, jeśli Sąd ustanowił taki plan. W takiej sytuacji do umorzenia zobowiązań upadłego nastąpi dopiero po stwierdzeniu przez Sąd Upadłościowy, że plan spłaty został w całości wykonany.
Nie wszystkie zobowiązania, ze względu na swój charakter, podlegają umorzeniu. Wyjątki zostały szczegółowo wymienione w ustawie Prawo upadłościowe (np. zobowiązania: alimentacyjne, wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci).
Procedura ogłoszenia upadłości konsumenckiej inicjowana jest poprzez złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.
Od dnia 1 grudnia 2021 roku wniosek o upadłość konsumencką składany jest za pośrednictwem systemu teleinformatycznego: Krajowego Rejestru Zadłużonych. Korzystanie z tego systemu wymaga posiadania specjalnego konta systemowego oraz posługiwania się kwalifikowanym podpisem elektronicznym bądź profilem zaufanym, dlatego pomoc prawnika może okazać się przydatna na tym etapie postępowania, tj. złożenia wniosku, a także po ogłoszeniu upadłości jak postępowanie upadłościowe jest już w trakcie.
Wniosek o ogłoszenie upadłości wnosi się do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika, podlega on opłacie sądowej w kwocie 30,00 zł.
We wniosku o upadłość konsumencką dłużnik zobowiązany jest do wskazania wielu informacji o sobie, swoim majątku, posiadanych wierzycielach, wysokości zadłużenia, a ponadto informację o uzyskanych przychodach oraz spis szczegółowych kosztów utrzymania z ostatnich 6 miesięcy. Dłużnik musi także wskazać, czy w ostatnich 12 miesiącach podejmował czynności prawne dotyczące nieruchomości, akcji lub udziałów w spółkach, oraz informacje o czynnościach prawnych, który wartość przekroczyła 10 000,00 zł, a dotyczących ruchomości, wierzytelności bądź innych praw. Ważnym elementem wniosku o ogłoszenie upadłości jest również jego uzasadnienie, w którym dłużnik opisze swoją sytuację rodzinną i majątkową, wskaże, jak doszło do zaciągnięcia wszystkich zobowiązań bądź części zadłużenia na nim ciążącego i co doprowadziło do stanu niewypłacalności.
W postępowaniu upadłościowym jest wiele skutków oraz działań podejmowanych przez syndyka w których profesjonalna pomoc prawna może okazać się niezbędna.