Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy to kluczowa kwestia, która stanowi istotny element w relacjach między pracodawcami a pracownikami. Jest to element, który często zawierany jest przy umowach o pracę, który ma na celu ochronę interesów przedsiębiorstwa oraz zabezpieczenie interesów pracodawcy przed nieuczciwą konkurencją. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu i omówimy najważniejsze zagadnienia w tym zakresie.
Zakaz konkurencji – co to takiego?
Zakaz konkurencji zawierany jest pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, w umowie o zakazie konkurencji. Podkreślić należy, iż musi być to umowa odrębna od umowy o pracę!
Co do zasady, zakaz konkurencji ustanawiany jest wskutek zgodnych oświadczeń woli obu stron. Przepisy Kodeksu pracy przewidują, iż zakaz konkurencji może być zawarty:
- przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie trwania stosunku pracy albo
- po ustaniu stosunku pracy.
Umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. Umowa zawarta bez zachowania formy pisemnej jest bezwzględnie nieważna i nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy (nazywany inaczej zakazem konkurencji dotyczącym byłego pracownika lub klauzulą konkurencyjną) może być zawarty w przypadku, gdy pracodawca i pracownik mają dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie przez pracownika mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
W umowie o zakazie konkurencji strony powinny skonkretyzować zakres zakazu. Strony powinny również wskazać okres obowiązywania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
Zawierając umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy pracownik zobowiązuje się, iż po ustaniu stosunku pracy powstrzyma się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec byłego pracodawcy oraz świadczenia pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec byłego pracodawcy.
Odpowiedzialność byłego pracownika za ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa
Były pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną byłemu pracodawcy wskutek naruszenia umowy o zakazie konkurencji na podstawie Kodeksu cywilnego. Były pracownik ponosi odpowiedzialność w pełnej wysokości (niezależnie od stopnia winy). W tej sytuacji ma zastosowanie domniemanie jego odpowiedzialności. Z wyroku SN z 15.03.2011 r., I PK 224/10, LEX nr 896455, wynika, że pracownik ma obowiązek wykonać umowę z należytą starannością i dlatego nie może bronić się zarzutem, że nie był mu znany zakres działalności dotychczasowego i nowego pracodawcy, chyba że mimo dołożenia należytej staranności nie był w stanie tych okoliczności ustalić bez możliwości przypisania mu zaniedbań (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 101(2)).
Umowa o zakazie konkurencji – korzyści dla byłego pracownika
Elementem koniecznym umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest określenie wysokości odszkodowania przysługującego byłemu pracownikowi.
W przepisach kodeksu pracy uregulowane jest, iż odszkodowanie przysługujące byłemu pracownikowi nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Stan prawny: marzec 2024 r.
Fot.: unsplash.com